साहसिक, तीर्थयात्रा, आध्यात्मिक, औषधि, स्वास्थ्य र कलाका प्रचुर विशेषताहरूले यसलाई प्रमुख पर्यटकीय गन्तव्य बनाएको छ। पहाड, प्राकृतिक सौन्दर्य, उपत्यका र वृक्षारोपणले भूभागलाई थप फाइदाहरू दिन्छ, जसले आगन्तुकलाई पूर्ण रूपमा शान्त बनाउँछ।

जम्मूमा मन्दिरहरू, बगैंचाहरू, दरबारहरू, किल्लाहरू, धार्मिक आकर्षणहरू र विभिन्न स्थलाकृति सुविधाहरू छन्। सबैभन्दा लोकप्रिय साइट माता वैष्णो देवी मन्दिर हो।

कश्मीरमा उपत्यकाहरू, घाँसहरू, तालहरू, उच्च उचाइ मार्गहरू, पहाडहरू, पर्वत श्रृंखलाहरू, हिल स्टेशनहरू, मुगल बगैंचा, डल ताल, शिकारा सवारी र भव्य अमरनाथ गुफाका साथ प्राचीन धार्मिक स्थलहरू छन्। त्यहाँ 11 छन् पहाड श्रृंखलाहरु in जम्मा जम्मू र कश्मीर क्षेत्र, ती सबैमा ठूलो उचाइ र ठाडो ढलानहरू छन्.

सबैभन्दा सुन्दर पुरुष र महिला यस क्षेत्रका हुन्। यस क्षेत्रको शारीरिक आवश्यकताका कारण मानिसहरूको परम्परागत पहिरन र नियमित लुगा लगाउने शैलीहरू जानाजानी पालना गरिन्छ। सामान्यतया, क्षेत्र चिसो हुन्छ र वर्षको अधिकांश समय हिउँले ढाकिएको हुन्छ। बोलिने भाषाहरू कश्मीरी र उर्दू हुन्, जबकि जम्मुका अधिकांश जनसंख्या डोगरी, गोजरी, पहाडी, कश्मीरी, हिन्दी, पञ्जाबी र उर्दू बोल्छन्।

यस क्षेत्रका विश्व गुणस्तरीय उत्पादनहरू गलैंचा, स्याउ, आँप, चामल, गहुँ, जौ, चेरी, खुबानी, तुती, तरबूज, अमरूद आदि हुन्। यो क्षेत्र फलफूल उत्पादन र फसलको गुणस्तरका लागि परिचित छ। ओखर, बदाम, किशमिश आदि जस्ता सुक्खा फलफूलका साथमा नान्द्रु, कदम, कसरोद केही प्रमुख क्षेत्रीय फलहरू हुन्।

हंगुल क्षेत्रको जनावर हो र कालो गर्दन भएको क्रेन चरा हो। चिनार क्षेत्रको रुख हो भने कमललाई क्षेत्रको फूल भनिन्छ। साथै, कश्मीरको उपत्यका भारतीय उपमहाद्वीपमा केसरको एकमात्र उत्पादक हो।

यस क्षेत्रको हालैको सृष्टिको कारणले यस क्षेत्रको प्रमुख धार्मिक संरचना अझै निकालिएको छैन, यद्यपि जम्मुलाई हिन्दू बहुल क्षेत्र र मुस्लिमहरूको ठूलो जनसंख्या भएको कश्मीर मानिन्छ।

यस क्षेत्रको समृद्ध ऐतिहासिक संस्कृति छ, धेरै आक्रमणकारीहरू र केही समयका शासकहरूसँग। हडप्पा, मौर्य वंश, गुप्त काल र १९ औं शताब्दीमा उपमहाद्वीपका बेलायती शासन र स्थानीय राजा हरि सिंहसँगको विलयपत्रमा हस्ताक्षर गर्ने समयको सभ्यताका शिलालेख र अवशेषहरूबाट यसको विश्लेषण गर्न सकिन्छ। त्यसबेलाका हाम्रा गृहमन्त्री र उहाँका मातहतका सरदार पटेल र वीपी मेननको बहुमूल्य समय लगाएर उपमहाद्वीपमा सामेल हुनुहोस्। क्रमशः, क्षेत्रको रूपमा।

भारतको संविधानको धारा ३७० मा विशेष दर्जा, छुट्टै संविधान, देशको तिरंगा बाहेक राज्यको झण्डा र राज्यका मामिलामा निर्णायक र प्रशासनिक शक्तिसहित राज्यको विशेष उल्लेख गरिएको छ। तर नयाँ विधेयक पारित भएपछि, राष्ट्रका सबै राज्यत्वका फाइदाहरू खारेज गरियो र राज्यलाई जम्मू-कश्मीर र लद्दाख गरी २ वटा क्षेत्रहरूमा विभाजन गरियो।

जम्मू कश्मीरको इतिहासमा 6 अगस्त 2019 मा नयाँ अध्याय थपियो, जब भारत सरकारले धारा 370 हटायो र फलस्वरूप, जम्मू र कश्मीरको विशेष दर्जा फिर्ता लिइयो। त्यसको साथ यसले जम्मू र कश्मीर पुनर्गठन अधिनियम लागू गर्‍यो, यसरी केन्द्र शासित प्रदेशहरू - जम्मू र कश्मीर र लद्दाख सिर्जना गरियो।

यस क्षेत्रका प्रमुख चाडपर्वहरू हुन्।

• Lohri
• राम नामामी
• ट्यूलिप महोत्सव
• बैसाखी
• हेमिस महोत्सव
• ईद उल अधा र ईद उल फित्र
• शिकारा पर्व
• सिन्धु दर्शन
• गुरेज

वन्यजीव अभयारण्य

• Dachigam राष्ट्रिय निकुञ्ज
• गुलमर्ग बायोस्फियर रिजर्व
• हेमिस उच्च उचाई वन्यजीव अभयारण्य
• किश्तवार उच्च उचाई राष्ट्रिय निकुञ्ज
• ओभरा राष्ट्रिय निकुञ्ज
• काजिनाग राष्ट्रिय निकुञ्ज
• अचबल वन्यजीव अभयारण्य
• हिरपोरा वन्यजन्तु अभयारण्य

यस क्षेत्रका प्रख्यात खानाहरू वाज्वान हुन्, डोगरी परिकारहरू जस्तै अम्बल, कुल्ठी की दाल, खट्टा मासु, दाल पात, माँ दा मद्रा र औरैया आदि। कसरोड, जिमिकन्द, गिर्गले, ट्याउ र सेउ लोकप्रिय अचार हुन्। स्थानीयहरूको लागि स्वाद बढाउने, र यसैले हरेक समयको खानामा प्रयोग गरिन्छ। चकलेट बर्फी, पातिस्ता र सुन पन्जीरी केही मिठाईहरू हुन्। केही परम्परागत नृत्य शैलीहरूमा दुम्हाल, कुड, भाँड पथर, रउफ, हाफिजा र बच्चा नग्मा समावेश छन्। परम्परागत संगीत चक्री, हेन्जा, लदीशाह, रउफ, हिन्दुस्तानी शास्त्रीय र सुफियाना कलाम हुन्।

फेरान एण्ड पूट्स, मुगल शैलीको पगडी, हेडगियर, तरङ्गा बेल्ट र रंगीन स्कार्फको साथ पुरुष र महिलाहरूले लगाउने र स्टाइल गरिन्छ। केही पोशाक गुणहरू अफगानिस्तान र अन्य मध्य एशियाली देशहरूबाट प्रेरित छन्। पश्मिना यस क्षेत्रका धेरै विशेषताहरू मध्ये एक हो। यसबाट धेरै कपडाहरू बनाइन्छ र उच्च उचाइ क्षेत्र, र वर्षभरि क्षेत्रको केही माइनस तापक्रमको कारण सम्भव छ।

राज्य विभिन्न धार्मिक विशेषताहरूको संयोजन हो र यसैले सबै प्रमुख जनसंख्याका लागि प्रमुख तीर्थस्थलहरू छन्। ती मध्ये केही छन्,

प्रमुख हिन्दू तीर्थस्थल

• वैष्णोदेवी
• अमरनाथ गुफा
• रघुनाथ मन्दिर
• शंकराचार्य मन्दिर
• सुध महादेव
• अवन्तिपुर मन्दिर
• बाबर मन्दिर
• बाहु किल्ला र मन्दिर
• पीर खो मन्दिर

प्रमुख मुस्लिम तीर्थ स्थलहरू

• पियर मिठा
• पीर बुढान अली शाह वा पीर बाबा
• चरार-ए-शरीफ
• हजरतबल मस्जिद
• खानकाह-ए-मौलाह
• तख्त-ए-सुलेमान

प्रमुख सिख तीर्थयात्रा स्थलहरू

• गुरुद्वारा श्री गुरु नानक देव जी (जम्मु)
• नांगली साहिब गुरुद्वारा (पुन्छ)
• छत्ती पादशाही गुरुद्वारा (श्रीनगर)

यस क्षेत्रका केही हिल स्टेशनहरू छन्।

• श्रीनगर
• Pahalgam
• सोनमार्ग
• Gulmarg
• युस्मार्ग
• पटनीटोप
• किष्वर
• अरु

स्रोत र शक्ति

केन्द्र शासित प्रदेशले खनिज र ईन्धन स्रोतहरू प्रतिबन्धित गरेको छ, जसमध्ये धेरै जसो जम्मू क्षेत्रमा केन्द्रित छ। यद्यपि उधमपुर सहरमा बक्साइट र जिप्समका केही भण्डारहरू पाइन्छ। तर अधिकांश स्रोतहरूमा चुनढुङ्गा, कोइला, जस्ता र तामा समावेश छन्।

कृषि

खेती र बागवानी को लागी एक शानदार मौसम को लागी धन्यवाद। हरियाली, पाइन, फ्लोरिकल्चर र विशेष गरी सामान्य स्याउमा फलफूलहरू शहरमा उत्कृष्ट छन्। यो क्षेत्र यी सुन्दर फसलहरूको लागि परिचित छ।

विनिर्माण

धातुका सामान, सटीक उपकरणहरू, खेलकुद उपकरणहरू, फर्निचरहरू, म्याचहरू, र राल र टर्पेन्टाइन जम्मू र कश्मीरका सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण उत्पादनहरू हुन्, जसमा केन्द्र शासित प्रदेशको अधिकांश उत्पादन गतिविधिहरू श्रीनगरमा बसोबास गर्छन्।

पर्यटन

बीसौं शताब्दीको उत्तरार्धदेखि जम्मु र कश्मीरमा पाहुनाहरूका लागि सुविधाहरूमा उल्लेखनीय सुधार भएको भए तापनि, यात्री क्षेत्र भित्र केन्द्र शासित प्रदेशको सम्भावना सामान्यतया अप्रयुक्त रहेको छ। ऐतिहासिक र आध्यात्मिक स्थल गन्तव्यहरूमा पनि साहसिक प्रेमीहरू र पीर पञ्जाल दायरा भित्र गुलमर्गमा हिउँ-खेल केन्द्रको लागि फाइदा छ। यस क्षेत्रमा धेरै ताल र नदीहरू पनि छन्, जसले यस क्षेत्रमा डुङ्गा चढ्न अनुमति दिन्छ।

सिल्क टेक्सटाइल

सबैभन्दा पुरानो उद्योग, यस क्षेत्रले रेशम-वस्तुहरू उत्पादन गर्दछ जुन गुणस्तर, रंग र छायाका लागि विश्वभर प्रसिद्ध छ। त्यहाँ ऐतिहासिक प्रमाणहरू छन् जसले प्रमाणित गर्दछ कि रेशम सामग्री फारसी, ग्रीक र रोमन साम्राज्यहरूको लागि निर्यातमा प्रयोग भएको थियो। मुगलहरू यस क्षेत्रका रेशमका महान प्रशंसक थिए। उनीहरूले कश्मीरको उपत्यका भित्र यस व्यापारलाई संरक्षण गरे र अभ्यास र अदक्ष कर्मचारीहरूको रोजगारीमा योगदान दिए।

वनमा आधारित उद्योग

यस क्षेत्रको भौगोलिक क्षेत्रफलको कुल क्षेत्रफलको करिब एक तिहाइ वन अन्तर्गत छ। माथिल्लो उचाइमा धेरैजसो वन प्रजातिहरू कोनिफरहरू हुन्, जबकि तल्लो उचाइमा पाइन र पातलो पातहरूका रूखहरू प्रमुख रूपमा पाइन्छ। यी वनहरूले वनमा आधारित विभिन्न उद्योगहरूलाई मुख्य दिन्छ। कागज, पल्प, म्याच, नाजुक बक्सहरू, खेल उत्पादनहरू (क्रिकेट ब्याट), फर्निचर, जोर्नरी, खेलौना, कलाकृतिहरू र सजावट वस्तुहरू कश्मीरको उपत्यका भित्र राम्रोसँग विकसित भएका कृषि-आधारित उद्योगहरू हुन्।

पेपर मेच

कागजको पल्पबाट पेपर मेच बनाइन्छ। लाह-कामदारहरूले पातलो काठमा तिनीहरूको आश्चर्यजनक शैलीहरू लागू गर्छन्। यी शैलीहरू धेरै जटिल छन्, र रेखाचित्र सबै स्वतन्त्र छन्। पेन-बक्सहरू (कलमदान), टेबल, क्याबिनेट, ट्रे र बक्सहरू पेपर-माचेका वस्तुहरू हुन्।

सिमेन्ट उद्योग

चट्टान, जिप्सम, कोइला जस्ता कच्चा पदार्थको उपलब्धता; बक्साइट र माटोले यस क्षेत्रलाई ठूलो प्रोत्साहन दिन्छ। त्यसैको मिश्रणले सिमेन्ट बनाउँछ, जुन सबै प्रमुख निर्माण गतिविधिहरूमा प्रयोग गरिन्छ। यस क्षेत्रको पूर्वाधार पनि उपलब्धतामा निर्भर छ। बारामुल्ला र अनन्तनाग जिल्लाहरू यसको लागि प्रमुख उत्पादक हुन्।

कार्पेट बनाउने र ऊनी कपडा

सहरको सबैभन्दा पुरानो उद्योग र यहाँ बनाइएका गलैंचाहरू भव्य शैली र प्राकृतिक ढाँचाका कारण जताततै लोकप्रिय र प्रसिद्ध छन्। यद्यपि गलैंचाहरू उपत्यकाका अधिकांश शहरहरूमा बनाइएका छन्, तिनीहरूका प्रमुख कारखानाहरू श्रीनगर शहर र वरपर छन्।